Dodatki do żywności: co oznaczają i jakie są szkodliwe?

Nie od dziś wiadomo, że w składzie dostępnych w sklepach produktów znaleźć można wiele produktów o tajemniczych nazwach i skrótach. Etykiety informacyjne nierzadko po brzegi wypełnione są szczegółowymi informacjami na temat składu produktu, a mimo to czasem trudno jest wyłowić z nich sensowne, zrozumiałe dane.

Zazwyczaj mówi się, że im mniej E na etykiecie produktu, tym lepiej. Warto jednak wiedzieć, że nie wszystkie dodatki do żywności są dla nas szkodliwe. Jak więc odróżnić te neutralne od tych, których powinniśmy zdecydowanie unikać?  Przede wszystkim należy zapoznać się ze szczegółową listą wszystkich dodatków, jakie mogą znaleźć się w składzie produktów spożywczych. Znajdą się tam zarówno niegroźne E,  jak i szkodliwe dodatki do żywności.

Chemiczne dodatki do żywności to jednak bardzo długa lista, którą trudno zachować w pamięci. Pomocne więc będzie sprawdzanie opinii na temat danego produktu, a także używanie specjalnych aplikacji mobilnych, które skanują etykietę danego produktu i oceniają jego skład, informując o ewentualnych niepożądanych składnikach.

E dodatki do żywności – od czego zacząć?

Popularne kody E używane są w celu opisania dodatków do żywności, które podzielić można na pięć podstawowych rodzajów.

• Barwniki, które nadają kolor produktowi lub poprawiają go. Oznaczane skrótami od E100 do E199;
• Konserwanty przedłużające trwałość i świeżość produktów. Oznaczane skrótami od E200 do E299;
• Przeciwutleniacze, zapobiegające zbyt szybkiemu psuciu się produktów. Oznaczane skrótami od E300 do E399;
• Emulgatory, odpowiadające za prawidłową konsystencję produktów. Oznaczane skrótami od E400 do E499;
• Pozostałe dodatki, takie jak substancje słodzące czy wzmacniacze smaku. Oznaczane są skrótami od E500 do E1500.

W teorii żaden z dodawanych do produktów spożywczych składników nie powinien być szkodliwy dla człowieka. Za szczegółowy, dopuszczalny do sprzedaży wykaz dodatków do żywności odpowiedzialny jest Europejski Urząd do spraw Bezpieczeństwa Żywności. Odpowiedzialna za podejmowanie decyzji komisja nie może zezwolić na dodanie do listy składników powodujących ryzyko dla zdrowia lub życia człowieka oraz produktów, które mają na celu wprowadzenie konsumenta w błąd.

W praktyce wygląda to jednak nieco inaczej – oczywiście E dodatki do żywności nie są dla nas trujące, jednak niektóre z nich, zwłaszcza w przypadku długotrwałego przyjmowania, mogą negatywnie wpłynąć na stan naszego zdrowia.

Szkodliwe E

Szkodliwe dodatki do żywności znajdują się w każdej z pięciu grup. Czym się charakteryzują? Są to substancje, które – spożywane w określonej, większej ilości – mogą mieć negatywny wpływ na nasz organizm. Niepożądane barwniki, wzmacniacze i konserwanty E mogą powodować między innymi alergie skórne oraz pokarmowe, a także bóle głowy. Bywają także przyczyną bólu brzucha i nudności.

Stałe przyjmowanie produktów z dużą ilością szkodliwych dodatków może także mieć negatywny wpływ na kondycję naszego układu nerwowego, rozrodczego oraz oddechowego, a w skrajnych przypadkach również zwiększać ryzyko wystąpienia nowotworów. Poniżej przedstawiamy listę najpopularniejszych dodatków, które mogą mieć negatywny wpływ na nasz organizm.

E102 tartrazyna

To barwnik, który możemy znaleźć między innymi w esencjach owocowych, napojach i zupach w proszku, a także w dżemach i musztardach. Może być przyczyną nadmiernej dekoncentracji oraz bezsenności. Podejrzewa się również, że w połączeniu z benzoesanami może być przyczyną występowania ADHD u dzieci.

E104 żółcień chinolinowa

Jest barwnikiem, występującym w składzie niektórych lodów, galaretek, cukierków oraz napojów gazowanych. Przyjmowana w dużych ilościach może powodować wysypkę oraz zaczerwienienia skóry, a także nadpobudliwość, zwłaszcza u dzieci.

Jest ona szczególnie niebezpieczna dla osób cierpiących na astmę oraz uczulonych na aspirynę.

E110 żółć pomarańczowa

To kolejny z barwników, szkodliwych dla zdrowia. Może pojawiać się w składzie gum do żucia, zup w proszku, dżemów, musztard oraz płatków zbożowych. Podobnie jak żółcień chinolinowa powoduje nadpobudliwość u dzieci. Jest również odpowiedzialna za występowanie alergii skórnych.

E123 amarant

Barwnik występujący między innymi w składzie ciast w proszku, płatków zbożowych, galaretek, kolorowych napojów oraz przetworów z czarnej porzeczki. Podejrzewa się, że ma on działanie mutagenne, przez co zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwory.

E124 czerwień koszenilowa

Ten dodatek również znaleźć można w kolorowych napojach, także alkoholowych oraz różnego rodzaju deserach i budyniach w proszku. Niebezpieczny dla osób chorujących na astmę. Działa pobudzająco na dzieci, natomiast u dorosłych może bardzo niekorzystnie wpływać na płodność.

E210 kwas benzoesowy oraz benzoesany

Są to budzące duże kontrowersje konserwanty E, które znaleźć można między innymi w sokach owocowych, galaretkach, napojach, sosach owocowych oraz konserwach i koncentratach. Powodują skórne reakcje alergiczne i wysypki, podrażniają błonę śluzową żołądka i jelit. Są także podejrzewane o posiadanie właściwości rakotwórczych.

E249 azotyn III potasu

Konserwant występujący najczęściej w mięsach, wędlinach i rybach. Sprzyja rozwojowi chorób układu oddechowego, między innymi astmy. Może wywoływać zawroty głowy oraz problemy z koncentracją. Jest szczególnie niebezpieczny dla osób z nadciśnieniem.

E407 karagen

Jest emulgatorem występującym w dżemach, galaretkach oraz mleku w proszku. Negatywnie wpływa na pracę układu pokarmowego, powodując jego owrzodzenie. Zmniejsza także efektywność wchłaniania składników mineralnych i może działać przeczyszczająco.

E951 aspartam

Jest to dodatek występujący w produktach pozornie zdrowych i dietetycznych – napojach bez cukru, sokach owocowych, deserach bez cukru, piwach bezalkoholowych czy płatkach zbożowych. Zwiększa ryzyko zachorowania na białaczkę oraz choroby układu nerwowego.

Nieszkodliwe E

Na szczęście wśród różnego rodzaju dodatków do żywności znajdziemy także neutralne E, zupełnie nieszkodliwe dla naszego zdrowia. Są to między innymi naturalne barwniki oraz przeciwutleniacze i emulgatory.

E100 kurkumina

Naturalny barwnik spożywczy, który nadaje produktom żółty kolor.

E150 karmel naturalny

Nadaje produktom brązowy kolor. Pozyskuje się go poprzez podgrzewanie białego cukru.

E160 beta–karoten

To jeden z najpopularniejszych barwników spożywczych. Jest naturalny i nieszkodliwy, nadaje produktom barwę pomarańczową.

E162 czerwień buraczana

Kolejny często używany barwnik, pomagający uzyskać czerwony kolor produktów spożywczych.

E300 kwas askorbinowy

Jest to nic innego jak popularna witamina C, przyjmowana także w formie tabletek, w celu poprawy odporności organizmu.

E322 lecytyna

Jest to najczęściej występujący – obok kwasu askorbinowego – naturalny przeciwutleniacz. Najczęściej spotkać go można w składzie różnego rodzaju sosów oraz majonezów.

E406 agar

To naturalny emulgator, który pozyskuje się z alg morskich. Występuje głównie w ketchupach oraz sosach.

E440 pektyna

Często spotykana w jogurtach. Naturalny emulgator występujący w skórkach owocowych.

W programie cashback biorą udział takie marki spożywcze jak:

• Auchan Direct – cashback do 9,6 zł
• Bee – cashback do 3,20%
• Biogo – cashback 4%
• Carrefour – cashback 3%
• Coś dla zdrowia – cashback 4,8%
• Frisco – cashback do 3,5%
• Lidl – cashback 3,5%
• Podaruj Zdrowie.pl – cashback do 4%
• Polski koszyk – cashback 3,6%